از واژهٔ آرتروز و یا آرتریت در علم پزشکی برای توصیف التهاب مفاصل استفاده می‌شود. التهاب در مفاصل به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود؛ اما معمولاً به دلیل افزایش سن و استهلاک مفاصل پدیدار می‌شوند. برای آرتروز، علاج یا درمان قطعی وجود ندارد و برای درمان آرتروز زانو موارد زیر هدف قرار داده می‌شوند:
- تسکین درد ناشی از آرتروز
- افزایش و بهبود حرکت زانو
- قوی ساختن مفصل زانو
- کنترل علائم تا حد امکان
به این گونه درمان‌ها، روش‌های درمانی حمایتی نیز گفته می‌شود. روش‌های درمانی آرتروز زانو را برای شما خوانندگان عزیز در سه دستهٔ سبک زندگی، دارو و جراحی قرار داده‌ایم که در ادامه مطالعه خواهید نمود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم، علل و راه‌های تشخیص آرتروز زانو می‌توانید به بخش آرتروز سلامت مگ مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: بالا رفتن از پله یا پایین رفتن از پله کدام به زانو بیشتر آسیب می زند؟
سبک زندگی: تغییراتی کوچک اما پراهمیت در درمان آرتروز زانو
تعدادی از تکنیک‌ها و تغییرات سبک زندگی می‌توانند در مدیریت آرتروز زانو به شما کمک کنند. این موارد عبارت‌اند از:
- کاهش وزن: هرچه وزن تحمل شده توسط زانو کمتر باشد، درد کمتر و توان حرکت مفصل بیشتر می‌شود.
- محافظت از مفصل: محافظت از مفصل به این معناست که از مفاصل خود به نحوی استفاده کنید که فشاری بر آن‌ها وارد نشود. با پوشیدن کفش‌های طبی و نرم، خوردن غذاهای موثر در رشد و ساخت غضروف‌ها و همچنین غذاهای موثر بر سلامت استخوان، تحرک و دوری از نشستن طولانی مدت، استفاده از زانوبند‌های طبی برای پشتیبانی از مفصل و یا استفاده از یک عصا برای کاهش وزن تحمیل شده به زانوها.
- ورزش: تصور ورزش کردن در حالتی که از درد زانو رنج می‌برید دشوار است؛ اما ورزش منظم در مدیریت و درمان آرتروز زانو نقش مهمی دارد. ورزش باعث قدرتمند شدن عضلات پاهای شما می‌گردد و این باعث می‌شود تا فشار کمتری به مفصل شما بیاید. پیاده‌روی ورزش خوبی است؛ اما برای مدت طولانی باعث احساس درد و ناراحتی می‌شود. ورزش‌های آبی می‌توانند به شما کمک شگرفی کنند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی از دو طریق به زانوی شما کمک می‌کند: اول این که باعث افزایش قدرت ماهیچه‌های پای شما می‌شود و دوم این که باعث جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات می‌شود که در آرتروز اتفاقی شایع است.
- درمان سرد و گرم: استفاده از کمپرس‌های سرد و گرم به تناوب می‌تواند در کاهش درد و التهاب موثر باشد.
بیشتر بخوانید: مروری بر آرتروز زانو
دارو درمانی
بسته به نوع آرتریت، از داروهای مختلفی برای درمان آرتروز زانو استفاده می‌شود. داروهایی که معمولاً در درمان آرتروز زانو مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ عبارت‌اند از:
- داروهای ضد التهابی: داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی یا NSAIDها باعث تسکین درد و کاهش التهاب می‌شوند. برخی از این داروها مانند آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن بدون نسخه قابل خریداری هستند. اگر درد شما شدید باشد، می‌توانید از انواع قوی‌تر داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند سِلِکسیب (سِلِکوسیب) استفاده کنید. البته برای دریافت این داروها معمولاً نیاز به نسخه خواهید داشت.
- مسکن‌های دیگر: استامینوفن یکی از مسکن‌هایی است که می‌توانید بدون نسخه دریافت کنید. این دارو فقط باعث تسکین درد می‌شود و التهاب را کاهش نمی‌دهد. اگر درد شما شدید باشد، با تجویز پزشک، می‌توانید از مسکن‌های مخدر مانند کدئین، اکسی کدون، مورفین و … نیز استفاده کنید.
- داروهای تزریقی: تزریق کورتون به درون زانو می‌تواند به سرعت باعث کاهش درد و التهاب شود. تزریق داخل مفصلیِ انواعی از مواد ژل مانند، می‌تواند نقشی مشابه غضروف‌ها ایفا کند و موجب افزایش لغزندگی و کاهش درد آرتروز زانو شود.
- داروهای ضد روماتسیمی تعدیل‌کنندهٔ بیماری یا DMARDها: این داروها نقش مهمی در درمان آرتروز زانو و دیگر بیماری‌های روماتیسمی دارند. داروهای ضد روماتیسمی تعدیل‌کننده با مهار عوامل التهاب‌زا، موجب کاهش التهاب مفصلی می‌شوند. بدون این داروها، التهاب می‌تواند در عرض چند سال به کلی مفصل زانو را از بین ببرد و موجب معلولیت شود.
جراحی
جراحی معمولاً آخرین سنگر درمان آرتروز زانو است. عمل‌های جراحی گوناگونی برای درمان آرتروز زانو وجود دارند. برخی زانو را ترمیم و استخوان‌ها را حفظ می‌کنند و برخی دیگر به کلی مفصل زانو را عوض می‌کنند. انواع جراحی‌های زانو عبارتند از:
- آرتروسکوپی زانو: این عمل جراحی بسیار کم‌تهاجمی است. آرتروسکوپی با ایجاد یک برش کوچک روی مفصل زانو و با استفاده از دستگاه آرتروسکوپ صورت می‌گیرد. به کمک دوربین و ابزاری بسیار کوچک، جراح وارد مفصل شده و مفصل را ترمیم می‌کند.
- اُستُئوتومی زانو: در این عمل جراحی بخشی از استخوان ساق یا ران را جدا می‌کنند و با تغییر دادن شکل آن، مفصل زانو را ترمیم می‌کنند.
- جراحی تعویض زانو: در این شیوه، غضروف‌های مفصل زانو به طور کلی خارج شده و با یک قطعهٔ پلاستیکی یا فلزی تعویض می‌شود. جراحی تعویض زانو یکی از رایج‌ترین جراحی‌های ارتوپدی است.
- جراحی تعویض جزئی زانو: این شیوه بیشتر برای درمان آرتروزهایی استفاده می‌شود که به بخشی از زانو محدود هستند. در این روش بخش متاثر شده حذف و قطعهٔ پلاستیکی یا فلزی جایگزین می‌شود.
بیشتر بخوانید: جراحی تعویض مفصل چیست؟
